جوان آنلاین: این یک حقیقت است که محصولات کشاورزان روستایی در تمام فصول سال، کام ایرانیان را شیرین می‌کند، اما باغداران همچنان با مشکلات بسیاری از جمله فقدان صنایع تبدیلی، مکانیزه نبودن امور باغبانی و ثبات نداشتن مقررات صادرات و واردات دست و پنجه نرم می‌کنند و هر سال به امید بهتر‌شدن وضعیت در سال آینده به سر زمین‌هایشان می‌روند. اما آمار‌ها نشان می‌دهد حدود ۵۰درصد محصولات تولید‌شده در بخش کشاورزی، قبل از رسیدن به دست مصرف‌کننده هدر می‌رود که ۳۰ درصد آن به خاطر نبود صنایع تبدیلی و فرآوری است.
حمایت از بخش کشاورزی یکی از سیاست‌های محوری دولت سیزدهم است. این حمایت‌ها موجب شده تا کشاورزان و فعالان این صنعت انتظار داشته باشند تا هر‌روز اتفاق خوبی رقم بخورد تا مثل گذشته شاهد از بین رفتن زحمات‌شان و متضرر شدن‌های پی‌د‌رپی نباشند.
یکی از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی این است که آمار دقیقی از میزان تولیدات وجود ندارد و هرسال با بیش و کم بود برخی محصولات روبه‌رو هستیم که همین موضوع منجر به هدر رفت بخش قابل توجهی از محصولات می‌شود.
بر اساس آمار‌ها حدود ۵۰درصد محصولات تولید شده در بخش کشاورزی، از مزرعه تا سفره به ضایعات تبدیل می‌شود که ۳۰ درصد آن به خاطر نبود صنایع تبدیلی و فرآوری است.
وقتی مسئولان از نیاز‌های کشور در بخش‌های مختلف سخن به میان می‌رانند چنین استنباط می‌شود که همه کمبود‌ها و کاستی‌ها را می‌شناسند و حتماً در رابطه با حل‌و‌فصل و تأمین نیاز‌ها از هیچ‌کوششی دریغ نمی‌کنند.
صنایعی تبدیلی و تکمیلی و فرآوری از جمله همین نیاز‌ها هستند که سال‌هاست در مورد ورود ماشین‌آلات مرتبط با آن و استفاده بهینه و بالا‌بردن ارزش افزوده محصولات کشاورزی قول‌هایی داده می‌شود ولی تا کنون اقدام خاصی صورت نگرفته است.
وزیر اسبق جهاد کشاورزی گفته بود «صنایعی تبدیلی و تکمیلی، یکی از حلقه‌های مهم در بخش تولید است و اگر این حلقه به درستی وظیفه خودش را انجام دهد، کمک بزرگی به بخش تولید شده است.»، اما در کمال تأسف حرف‌های این مسئول هم در حد حرف ماند و اتفاقی در این زمینه رخ نداد.
محصولات فارس بدون ارزش افزوده
استان‌فارس با بیش از ۵ میلیون نفر جمعیت،۳۷شهرستان دارد که از این تعداد حدود ۶۸درصد شهرنشین و ۳۲درصد آن جمعیت روستایی و عشایری هستند. با این حال با تولید ۱۲/۵میلیون تن انواع محصولات کشاورزی و ۷/۸درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی رتبه دوم را در کشور داراست.
می‌توان گفت بخش کشاورزی فارس افزون بر تأمین امنیت غذایی و تضمین خود اتکایی در تولید، سهم بسزایی در ارز آوری محصولات مزیت‌دار صادراتی دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس معتقد است این استان نقش برجسته‌ای در تولید غذا و تحقق امنیت غذایی دارد و حدود ۱۲ درصد از مجموع تولیدات غذایی کشور را تأمین می‌کند.
با این اوصاف، کشاورزی فارس نیازمند توجه ویژه است و استفاده از ظرفیت نهاد‌های مرتبط و ذیربط می‌تواند چالش‌های بخش کشاورزی را مدیریت کند و آثار مشکلات را در حوزه‌های تولیدی کاهش دهد.
یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های کشاورزی فارس که نقش مهمی در توسعه این بخش ایفا می‌کند وجود باغ‌های میوه در مناطق مختلف این استان پهناور است. درحال حاضر اکثر شهرستان‌های فارس از باغات متنوع میوه برخوردار هستند و می‌توان گفت شهرستان‌های اقلید، شیراز، نی ریز، خرم بید، آباده و مرودشت از مراکز مهم تولید محصول به شمار می‌روند، اما از داشتن صنایع تبدیلی و فرآوری محروم هستند که همین امر ضرر زیادی به کشاورزان می‌رساند.
در اصل دغدغه‌های باغداران فارس از نبود صنایع تبدیلی شروع می‌شود و تا بی‌ثباتی مقررات صادراتی ادامه دارد.
هم اکنون کشور‌های عراق، امارات متحده‌عربی و فدراسیون روسیه عمده‌ترین خریداران محصولات کشاورزی صادراتی ایران هستند و در شش ماه نخست سال گذشته ۳۱۴میلیون‌دلار محصولات کشاورزی به عراق، ۱۹۱میلیون‌دلار به امارات متحده عربی و ۱۵۰میلیون‌دلار به فدراسیون روسیه صادر شد.
در واقع می‌توان گفت بیش از ۶۱درصد از صادرات محصولات کشاورزی ایران در این مدت به سه کشور فوق صادر شده است. ولی وقتی می‌توان با استفاده از صنایع تبدیلی باعث بالارفتن ارزش افزوده محصولات شد، چرا این کار را نمی‌کنیم؟
مازندران چشم انتظار صنایع تبدیلی
مازندران دومین استان تولید‌کننده توت‌فرنگی کشور محسوب می‌شود و شهر‌های بابلسر و جویبار بیشترین سطح زیرکشت این محصول را به خود اختصاص داده است.
۱۷هزار هکتار از مزارع مازندران به زیرکشت توت‌فرنگی تخصیص دارد و از این میزان ۳۲۰هکتار در شهرستان جویبار واقع شده است. شرایط مطلوب جوی و اقلیمی سبب شده تا سطح زیرکشت محصول توت‌فرنگی امسال در مازندران روند رو به رشدی داشته باشد. با این حال این استان همچنان از داشتن صنایع تبدیلی و تکمیلی محروم است و دسترنج کشاورزان آن در استان‌های دیگر فرآوری می‌شود.
کشت توت‌فرنگی به روش تونل پلاستیکی در مازندران در حال رواج است و سبب می‌شود این محصول زودتر به بازار‌های مصرف راه یابد. روش کشت توت‌فرنگی از سنتی به صنعتی در حال تغییر است که می‌تواند ارزش اقتصادی بالایی برای کشاورزان به همراه داشته باشد.
فصل برداشت توت‌فرنگی در مازندران چهار تا پنج ماه طول می‌کشد و کشاورزان دغدغه فروش در زمان برداشت را دارند، چون می‌دانند وقتی صنایع تبدیلی وجود ندارد باید در کمترین زمان ممکن تولیداتش را بفروشد تا ضرر نکند.
سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی با افزایش تولید رابطه مستقیم دارند که در نهایت به مثبت شدن نرخ رشد کشاورزی منجر می‌شود و این افزایش در محصولاتی مانند گندم با افزایش تولید در واحد سطح و در باغبانی به جز پایاب سد‌ها و برخی شرایط ویژه، از طریق ارتقای درجه باغات، کیفی‌سازی و استحصال، محصول بیشتر با استفاده از همان منابع قبلی را به همراه دارد.
دستیابی به وحدت رویه در پیشبرد اهداف و سیاست‌های اجرایی از الزامات مدیریت و تصدی‌گری امنیت غذایی ۸۵میلیون ایرانی است که باید از سوی لایه‌های مختلف اداری و اجرایی موردتوجه قرار گیرد.
